स्वदेशी महले पाएन बजार, चालू आवमा मात्रै २७ सय किसान पलायन

चितवन । जिल्लामा उत्पादित महले बजार पाउन नसकेपछि मौरी पालेर जीविका चलाउँदै आएका किसान समस्यामा पर्न थालेका छन् । चालू आर्थिक वर्षमा मात्रै दुई हजार सात सय मौरीपालन किसान पलायन भएका हुन् ।
 
नेपाल मौरीपालक महासङ्घका केन्द्रीय अध्यक्ष सुवासचन्द्र घिमिरेका अनुसार गत आवमा १६ हजार पाँच सय किसान मौरीपालन व्यवसायमा रहेकामा यस वर्ष घटेर १३ हजार आठ सयमा झरेका छन् । 

‘बजारीकरणमा समस्या हुँदा किसानले व्यवसाय छाडेर पलायन हुनुपर्ने अवस्था आएको छ,’ उनले भने, ‘कतिपय किसान विदेशिएका छन् भने कतिपयले व्यवसाय परिवर्तन गरे ।’

‘किसान पलायन हुनुको मुख्य कारण चरन क्षेत्रको अभाव त छँदै थियो तर अहिले बजारीकरणको समस्या झन् बढी भयो,’ आयातित महले नेपाली बजार भरिएको भन्दै उनले सुनाए, ‘विभिन्न ब्रान्डका नाममा विदेशी मह बिक्री हुने गरेको छ ।’
 
नेपालमा वार्षिक चार हजार दुई सयदेखि चार हजार पाँच सय मेट्रिक टनसम्म मह उत्पादन हुँदै आएको छ । यहाँ उत्पादित महमध्ये दुई हजार मेट्रिक टन मह गोदाममा थन्किएको पनि उनले सुनाए । गत वर्षको एक हजार पाँच सय मेट्रिक टन मह अझै बिक्री हुन नसकेको उनको गुनासो छ । गुणस्तरीय भण्डारणको अभावका कारण घरमा खाटमुनि मह राख्नुपर्ने बाध्यता रहेको उनले सुनाए । 

आयातित महलाई सामान्य भन्सारको व्यवस्था भए नेपाली महले बजार पाउन सक्ने घिमिरेको भनाइ छ ।  खुला बजार नीतिका कारण मौरीपालन गर्ने किसान समस्यामा पर्ने गरेको र ब्रान्डका नाममा अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा नबिकेको मह नेपालमा आउने गरेको उनको दाबी छ । 
 
आफूहरूले उपभोक्ता र सरकारलाई बुझाउन नसक्दा समस्या बढ्दै गएको उनले बताए । मौरीपालन गर्दै आएका किसानले महले बजार नपाएपछि महासङ्घले चरणबद्ध आन्दोलन गर्न किसानसँग सल्लाह गरेको जानकारी दिए । ‘किसानले मह पोख्ने र मौरी उडाउने कार्यक्रम गर्न दबाब दिइरहेका छन् । तर हामी चरणबद्ध रूपमा अघि बढ्ने योजनामा छौँ,’ उनले सुनाए । 

नेपालमा दुई जातका मौरी पालिँदै आइएको छ । एक लाख ६० हजार घार मेरीफेरा र एक लाख ७० हजार सेरेना मौरी पालिँदै आइएको अध्यक्ष घिमिरेको भनाइ छ । -रासस