राजकुमार अर्याल, सीईओ सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी
बीमा बजारको मूल्यांकन
बीमा क्षेत्र उद्योगको रुपमा स्थापित भइसकेको छ । कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा यस क्षेत्रको योगदान करिव तीन प्रतिशत रहेको छ । विकासशील मुलुकको तुलनामा यस क्षेत्रको योगदान थोरै देखिए पनि हाम्रो सन्दर्भमा क्रमसः बढ्दै छ । संस्थागतरुपमा बीमा सेवा प्रदायकहरूको वृद्धिसँगै बीमाको विस्तार पनि भएको देखिन्छ । यद्यपि गुणात्मकरुपमा बीमाको आवश्यकता र यसबाट हुने आर्थिक लाभको पाटोमा पहुँच वृद्धि हुन भने सकेको छैन् । विगतको तुलनामा आजको अवस्था पक्कै विस्तारित छ ।
नियामकको हस्तक्षेपले ल्याउने परिवर्तन
नियामनकारी कार्य नियामनको दायरामा ल्याउनै हो । नियामन प्रवन्धको अभावमा वा नीति निर्देशन वा संस्थागत सुशासन र पारदर्शीताको सन्दर्भमा लिइने निर्णय वा निर्देशनले सुशासन कायम गर्न, बीमा क्षेत्रको पारदर्शीता कायम गरी समग्ररुपमा विश्वसनीयता र स्वच्छ प्रतिस्पर्धात्मक बाताबरण कायम गर्ने हो । कसैले गर्न नहुने कार्य गरेमा दण्ड सजाय गरी सुधार गर्ने प्रक्रियामा ल्याउने हो । बीमाको व्यवस्थापन सन्दर्भमा भएका असल अभ्यास, मान्यता र सिद्धान्तको आधारमा थप व्यवस्था गर्ने कार्यबाट बीमकहरूको वित्तीय सवलता सुनिश्चिता गर्ने र बीमितको हकहित संरक्षणको प्रत्याभूतिमार्फत विश्वसनीयता अभिवृद्धि गर्ने हो । बीमा समितिबाट भएका नीति निर्देशनबाट सोही कुराको अपेक्षा गर्न सकिन्छ ।
कोभिड १९ को प्रभाव
आर्थिक क्रियाकलापअन्तर्गत अन्य सेवाहरू जस्तै जीवन बीमा क्षेत्र पनि प्रभावित छ । मुख्यगरी सामाजिक सम्वन्ध वा व्यक्ति व्यक्तिबीचमा प्रत्यक्ष सम्वन्धमार्फत प्रारम्भ हुने कारोबारमा ठूलो असर परेकै छ । मुलरुपमा सामाजिक दूरी कायम गर्नुपर्ने, स्वास्थ्य सुरक्षाका मापदण्ड पालना गर्नुपर्ने भएकाले बमिा गर्न सकिने स्थिति अहिले छैन् । यसले नवीकरणीय बीमा शुल्कमा कमी आउने, लगानीबाट प्राप्त हुने प्रतिफलमा भएको ह्रास हुने, व्यवस्थापकीय खर्च कटौती गर्न नसकिने र बीमित हितको लागि हुने खर्चका कारण आम्दानी कटौती हुने तर दायित्व घटाउन नसकिने अवस्थामा कसरी सन्तुलन कायम गर्ने ? भन्ने कुरामा सजग हुनुपर्ने अवस्था छ । मुख्य कुरा महामारीको संकटको बेला यो क्षेत्रले कायम गरेको सेवाको निरन्तरताबाट भने आशावादी हुन सकिन्छ ।
नियामकबाट थप अपेक्षा
नियामनकारी निकाय बीमा समितिको भूमिका प्रभावकारी नै छ । समितिको सकारात्मक भूमिकाका कारण बीमा व्यवसायको विस्तार हुन सकेको कुरा सर्वबिदितै छ । बीमा व्यवसाय एवं बीमकको व्यवस्थापन र सुशासनको स्थिति सुधार गर्न, बीमितको हकहितको रक्षा गर्न, बजारमा प्रतिस्पर्धा कायम गर्न एवं बीमा मध्यस्तकर्ताहरू नियमित गर्ने सन्दर्भमा हुने प्रवन्धहरू अपेक्षाकृत नै हुन्छन् । नियामक निकायले नियमित हुने संस्थालाई थप बलियो बनाउन अद्यावधिक गर्नको लागि आवश्यक प्रवन्ध प्रवन्ध गर्दै जानुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता छ ।
बीमा कम्पनीका समस्या र चुनौति
कोभिड १९ को कारण हुने समस्या भनिसकें । यो विषम परिस्थितिको कारण भविश्यमा कम्पनीको वित्तीय स्थितिमा असर पर्नसक्छ । सुशासनको समस्या, अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा, आर्थिक अपारदर्शीता, व्यवसाय प्राप्तीमा हुने अत्यधिक खर्च जस्ता कुराको सम्बोधन गर्नसक्ने अवस्थामा पुग्नु नै चुनौतिको रुपमा देखिन्छ ।
कोभिड र बीमित जनसंख्या
संख्यात्मकरुपमा भन्दा तर्कसंगत हुँदैन् । जीवन बीमा व्यवसाय वृद्धि भएको स्थिति रहेसम्म प्रत्यक्ष सम्पर्क गर्न नै नसकिएको अवस्थामा बीमा गर्नसक्ने संभावित जनसंख्यासम्म पुग्ने पहुँच पनि घट्दै जान्छ । यस्तो अवस्थामा पक्कै फरक परेको छ । यद्यपि प्रकाशित तथ्यांकहरूमा सो कुरा नदेखिन सक्छ ।
सन नेपालका बारेमा
समग्रमा भन्नुपर्दा व्यवसायिक र प्रतिस्पर्धात्मकरुपमा सन नेपाल लाइफको अवस्था सन्तोषप्रद छ भन्न सकिन्न । यद्यपि निर्धारित लक्ष्य प्राप्ती गर्नेतर्फ विश्वस्त छौं । सम्पूर्ण सुचकांकहरू सकारात्मक र उत्साहजनक नै छन् ।
व्यवसायिकता पाँच बर्षमा
जीवन बीमामा व्यवसाय प्राप्तिबाट उत्पन्न हुने स्थिति खुलासा हुन समय लाग्छ । कम्तिमा स्थापनाको पाँच बर्षमा स्थापनाको प्रक्रिया सकिन्छ र संस्था पूर्णरुपले व्यवसायिकतातर्फ उन्मुख हुन्छ । सार्वजनिक निष्काशनबाट पुँजी कायम नगरेसम्म नियामकीय शर्तसमेत पूरा गर्न संस्थाले सक्दैन् । यसैगरी, आज प्राप्त गरेको व्यवसायको गुणस्तर, लागतको प्रभाव, भविश्यमा थाहा हुन्छ । यस अर्थमा पनि केही बर्ष पर्खिनुपर्छ भनिएको हो । सबैको व्यवसाय सञ्चालनको आधार एउटै हो । जहाँसम्म अबको पाँच बर्षमा सन नेपाल कहाँ पुग्छ ? भन्ने प्रश्न छ पूर्ण व्यवसायिक र स्थापित हुन सफल हुन्छ भन्ने मेरो विश्वास छ ।
सन्देश
सर्वप्रथम सुरक्षित रहन, स्वास्थ्यसम्वन्धी मापदण्ड पालना गर्न म सबैलाई आग्रह गर्दछु । जीवन बीमा सेवा निरन्तर चालु छ र आफ्नो अनुकुल हुने सञ्चारको कुनै पनि माध्यम प्रायोग गरी सेवा लिन सकिन्छ । तपाईंको हकहित सुरक्षण गर्न हामी बीमा कम्पनीहरू क्रियाशील छौं ।
(कर्पोरेट नेपालका नबिन पोखरेलसँगको कुराकानीमा आधारित)